TCK 158 1-f ile TCK 158 1-g Maddeleri Arasındaki Fark: Bilişim Sistemleri mi, Basın Yayın Aracı mı?
TCK 158/1-f ile TCK 158/1-g Maddeleri Arasındaki Fark: Bilişim Sistemleri mi, Basın Yayın Aracı mı?
Türk Ceza Kanunu'nun 158. maddesi, dolandırıcılık suçunun nitelikli hallerini düzenlerken farklı araçlarla işlenen fiiller arasında cezai ayrım yapmaktadır. Bu kapsamda:
-
TCK 158/1-f maddesi, bilişim sistemleri kullanılarak dolandırıcılık suçunu düzenler.
-
TCK 158/1-g maddesi ise basın ve yayın araçları vasıtasıyla işlenen dolandırıcılık fiillerini kapsamaktadır.
Bu yazıda, bu iki suç tipi arasındaki farkları açıklayarak, özellikle internet ilanları yoluyla işlenen dolandırıcılık eylemlerinin hangi madde kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini hukukî dayanaklarıyla ele alacağız.
Fark Neden Önemli? Ceza Miktarı Değişiyor!
-
TCK 158/1-f: Alt sınırı 4 yıl hapis cezası
-
TCK 158/1-g: Alt sınırı 3 yıl hapis cezası
Görüldüğü üzere, bilişim sistemlerinin araç olarak kullanıldığı suçlar daha ağır cezalandırılmaktadır. Bu nedenle eylemin vasfının doğru belirlenmesi, hem failin hem mağdurun hakkaniyetli bir süreçten geçmesi açısından büyük önem taşır.
İnternet Üzerinden Verilen İlanla Dolandırıcılık: Hangi Madde Uygulanmalı?
Günümüzde yaygın olarak karşılaşılan dolandırıcılık eylemlerinden biri, sahte ilanlarla mağdurların kandırılmasıdır. İnternette bir satış ilanı gören mağdur, ilandaki kişiyle irtibata geçip pazarlık yaptıktan sonra para göndermekte, ancak ürün ya da hizmet kendisine ulaşmamaktadır.
Bu durumda ortaya çıkan temel sorular şunlardır:
-
Suç bilişim sistemi aracılığıyla mı işlendi?
-
Yoksa yalnızca bir yayın aracı kullanılarak mı mağdurla iletişime geçildi?
İnternet Siteleri Basın ve Yayın Aracı Sayılır mı?
Evet, sayılır. TCK’nın 6/1-g maddesinde, “her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim araçlarıyla yapılan yayınlar” basın ve yayın aracı olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda internet siteleri, elektronik kitle iletişim aracı kabul edilerek TCK 158/1-g kapsamında değerlendirilebilir.
Yargıtay ve doktrin de bu konuda net bir yaklaşım benimsemiştir:
“İnternet ortamında verilen ilanlar, ilan sahibinin mağdura doğrudan baskı ya da sistemsel manipülasyon uygulamadığı sürece, yalnızca basın yayın kolaylığıyla işlenen dolandırıcılık suçu kapsamında değerlendirilir.”
Bilişim Sistemleriyle Dolandırıcılık Ne Zaman Oluşur?
Bir dolandırıcılık eyleminin TCK 158/1-f kapsamında değerlendirilebilmesi için:
-
Bilişim sisteminin aktif bir şekilde araç olarak kullanılması gerekir.
-
Suçun mağdurun bilişim sistemine olan güveni ile gerçekleşmesi gerekir.
-
Failin mağdurla doğrudan temasa geçmemesi, sistemin arkasına saklanarak hileli işlemi tamamlaması gerekir.
Eğer internet ilanı, sadece mağdurun faille iletişim kurmasına aracılık ediyorsa ve esas dolandırma eylemi telefon görüşmesi veya yüz yüze pazarlık ile gerçekleşiyorsa, burada bilişim sistemi sadece hazırlık aracı olarak kullanılmış demektir.
Yargı Kararları Ne Diyor?
Yargıtay kararlarında, mağdurun internetteki ilanı görüp sonrasında telefonla faille görüşerek kandırıldığı vakalarda, bilişim sistemi dolandırıcılığı değil, basın ve yayın kolaylığıyla dolandırıcılık oluştuğu yönünde kararlar verilmiştir.
Örnek:
“Sanığın internet sitesine verdiği ilanla mağduru kandırmadığı, esas kandırma fiilinin telefon görüşmeleri ile gerçekleştiği, dolayısıyla suçun TCK 158/1-g kapsamında değerlendirilmesi gerektiği…”
Sonuç: Hangi Madde Uygulanmalı?
Eğer:
-
Mağdur yalnızca internetteki ilana güvenip otomatik sistem üzerinden işlem yaptıysa → TCK 158/1-f
-
İlan sadece bir araç olarak kullanıldıysa, esas kandırma failin doğrudan temas kurmasıyla olduysa → TCK 158/1-g
İlan veren fail, sistemin sunduğu otomasyonla işlem yapmıyorsa, mağduru telefonla veya şahsen ikna ederek dolandırıyorsa, bu durumda basın-yayın kolaylığı kullanılarak işlenen bir suçtan bahsetmek gerekir.
İlksoy Hukuk Bürosu Olarak Görüşümüz:
İnternet üzerinden işlenen dolandırıcılık eylemlerinde, eylemin niteliğine göre doğru madde seçilmesi, hem adil yargılanma hakkı hem de cezanın orantılılığı açısından hayati önemdedir. TCK 158/1-f ve 158/1-g maddeleri arasındaki ayrım yalnızca teknik değil, aynı zamanda hakların korunması açısından da esaslıdır.
