İnternet Üzerinden Yapılan Dolandırıcılık Suçlarında TCK 158/1-f ve 158/1-g Ayrımı: Suçun Niteliği Nasıl Belirlenmeli?
İnternet Üzerinden Yapılan Dolandırıcılık Suçlarında TCK 158/1-f ve 158/1-g Ayrımı: Suçun Niteliği Nasıl Belirlenmeli?
Son yıllarda internet üzerinden yapılan dolandırıcılık vakalarının artmasıyla birlikte, bu suçların TCK 158. madde kapsamında nasıl nitelendirileceği ceza yargılamasının en tartışmalı konularından biri haline gelmiştir. Özellikle TCK 158/1-f (bilişim sistemleri suretiyle dolandırıcılık) ile TCK 158/1-g (basın ve yayın yoluyla dolandırıcılık) hükümleri arasında uygulama farklılıkları göze çarpmaktadır.
Yargıtay içtihatlarında dahi birlik sağlanamayan bu konuyu, teknik açıklamalarla ve somut örneklerle irdeleyerek, internet ilanları üzerinden işlenen dolandırıcılık suçlarının nasıl değerlendirilmesi gerektiğini ele alıyoruz.
1. Suçun Nitelendirilmesindeki Temel Sorun: Yargıdaki Teknik Yetersizlikler
Ceza hukukunu ilgilendiren bu konu, aynı zamanda bilişim alanındaki teknik bilgi eksikliğinden kaynaklanan uygulama hatalarını da ortaya koymaktadır. Mahkemelerin, “domain”, “whois”, “alan adı”, “bilişim sistemi” gibi teknik terimleri bilmemesi, suçun yanlış nitelendirilmesine yol açabilmektedir.
Bu nedenle, özellikle dolandırıcılık suçlarına bakan ihtisas mahkemeleri ile birlikte, istinaf ve Yargıtay aşamasında görev yapan hakimlerin teknik eğitimlerden geçirilmesi büyük önem arz etmektedir.
2. TCK 158/1-f mi, 158/1-g mi? Aradaki Fark Nedir?
TCK 158/1-f:
“Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle” işlenen dolandırıcılık suçunu kapsar.
TCK 158/1-g:
“Basın ve yayın araçları kullanılarak” işlenen dolandırıcılık suçunu kapsar.
Fark:
-
158/1-f kapsamında alt sınır 4 yıl hapis cezası,
-
158/1-g kapsamında ise alt sınır 3 yıl hapis cezasıdır.
Ayrıca 158/1-f bendinde yer alan suçlar bakımından adli para cezası, elde edilen menfaatin en az iki katı olmalıdır.
3. Suçun Nitelendirilmesi, HAGB Uygulaması Açısından da Kritik
Dolandırıcılık suçlarında 3 veya daha fazla kişiyle birlikte hareket edilmesi durumunda, ceza miktarı TCK 158/3 kapsamında yarı oranında artırılır. Böylece, TCK 158/1-f bendine göre verilen 4 yıl hapis cezası 6 yıla kadar çıkabilir ve bu durumda HAGB (hükmün açıklanmasının geri bırakılması) uygulanamaz hale gelir.
Bu nedenle suçun yanlış nitelendirilmesi, sanığın adli kontrol veya cezasızlık gibi seçeneklerden mahrum kalmasına yol açar.
4. Basit Bir İlan mı, Bilişim Sistemi mi? Kritik Ayrım Nasıl Yapılır?
İnternet ilanıyla yapılan her dolandırıcılık, otomatik olarak “bilişim sistemleriyle işlenen suç” sayılmaz.
İnceleme sıralaması şöyle olmalıdır:
-
Sahte ilan içeriği aldatıcı mı?
– Gerçek dışı bilgi içeriyor mu?
– Piyasa koşullarına göre bariz ucuzluk var mı? -
İlan, iradeyi sakatlayacak derecede etkili mi?
-
Web sitesi bir "bilişim sistemi" olarak mı işliyor?
– Kullanıcı kaydı, otomasyon, yazılım altyapısı içeriyor mu?
– Örnek: “Tosuncuk” davasında olduğu gibi, sanal çiftlikte hayvan alımı yapılabiliyorsa bu bir sistemdir. -
Basit dolandırıcılık mı yoksa nitelikli mi?
5. Bilişim Sistemi Tanımı: Kararları Belirleyen Unsur
TCK madde 6/g’ye göre:
“Basın ve yayın yolu ile deyiminden; her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim aracıyla yapılan yayınlar” anlaşılır.
Bilişim sistemi ise:
“Bilginin toplanması, işlenmesi, depolanması, kullanıcıya sunulması” süreçlerinin tamamını içeren yapıdır.
Yani bir web sitesi, sadece ilan gösteriyorsa bilişim sistemi değildir. Ancak kullanıcı kaydı, ödeme modülü, veri işleme mekanizması içeriyorsa bilişim sistemidir.
6. Sonuç: Web İlanları Üzerinden Dolandırıcılıkta Suç Tipi Nasıl Belirlenmeli?
???? Sahte ilan tek başına bilişim sistemleri dolandırıcılığı sayılmaz.
???? İlanın içeriği ve etkisi, basit dolandırıcılık mı yoksa nitelikli mi, bunu belirler.
???? Web sitesi altyapısı varsa ve mağdurun iradesini yönlendirecek sistematik bir yapı söz konusuysa, TCK 158/1-f uygulanmalıdır.
???? Aksi halde yalnızca TCK 158/1-g kapsamında değerlendirilmelidir.
Bu ayrımlar, yalnızca ceza miktarını değil, aynı zamanda HAGB uygulanabilirliği, cezai artırımlar ve etkin pişmanlık sonuçlarını da doğrudan etkiler.
İlksoy Hukuk Bürosu olarak, dolandırıcılık suçlarına dair soruşturma ve kovuşturma aşamalarında detaylı dosya analizi, teknik değerlendirme ve profesyonel savunma stratejileri sunmaktayız.
